• इन्दीप कोइराला

बारा । बाराको हाल कोल्हवी नगरपालिका वडा नम्बर १ स्थित बजार क्षेत्रको किता नम्बर १०९ को ५ बिघा ४ कठ्ठा सार्वजनिक जमिन भूमाफियाले हड्प्न थालेको भन्दै आवाज उठेको १० वर्ष बित्नै लागेको छ । तर अझै पनि यो जमिन सार्वजनिक हुन सकेको छैन । स्थानीय निकाय होस्, वा प्रदेश अनि संघको चुनाव ताका जमिन सार्वजनिक बनाई छाड्ने नेताहरुले प्रतिवद्धता व्यक्त गर्ने गरे पनि चुनाव सकिएसँगै सबै मौन बस्दै आएका छन् ।

बाराको कोल्हवी नगरपालिका वडा नम्बर १ स्थित बजार क्षेत्रको किता नम्बर १०९ को ५ बिघा ४ कठ्ठा सार्वजनिक जग्गा ब्यक्तिले जग्गाधनी पुर्जा लिएको रहस्य बाहिर आएसँगै सचेत स्थानीयहरु त्यसविरुद्ध निरन्तर लागि परेको १० वर्ष भइ सक्यो । तर अझै सम्म पनि सो सार्वजनिक जमिनको अझै छिनोफानो भएको छैन ।

यस क्षेत्रको मध्य भागमा वर्षौँदेखि हाटबजार लाग्दै आइरहेको छ । वर्षौँदेखि व्यापार, व्यवसाय सञ्चालन गर्दै आइरहेका व्यापारीहरुले पनि पक्की संरचना तयार गरी आफ्ना व्यवसायहरु चलाउँदै आएका छन् । यही सार्वजनिक जमिनमा आँखा गाड्दै भूमाफिया गिरोहले विभिन्न प्रपञ्च रच्दै सार्वजनिक जमिन हत्याउन लागि परि रहेका छन् ।

यस क्षेत्रभित्र हाट बजारसहित कोल्हवी नगरपालिका, कोल्हवी उद्योग वाणिज्य संघ, इलाका प्रहरी कार्यालय, सशस्त्र प्रहरी सुरक्षा बेस, थारु कल्याणकारणी, ओम शान्तिलगायतका सरकारी कार्यालय, सार्वजनिक संघ संस्थाहरुको पक्की भवन छन् ।

भूमाफिया हरिवंश प्रसाई र अमेरिका चौधरी संग्लन भइ गाविसको लेटर प्याड, गाविस सचिवको हस्ताक्षर र कागजातसमेत किर्ते बनाई सार्वजनिक जग्गा दर्ता गराएको अनुसन्धानबाट खुलेसँगै त्यसै बेला बारा जिल्ला अदालतले उनीहरुलाई अदालतमा उपस्थित हुन आदेश जारी गरेपनि उपस्थित नभएसँगै उनीहरुलाई फरार सूचीमा राखेको थियो । फरार सूचीमा रहेकामध्ये अमेरिका चौधरीलाई ०७६ कार्तिक २८ गते इलाका प्रहरी कार्यालय कोल्हवीका प्रहरी निरिक्षक वालिष्ठ सिंहको टोलीले पक्राउ गरी अदालतमा बुझाएका थिए । करिब डेढ महिना थुनामा बसेकै बखत उनले सो जमिनको विषयमा सर्वोच्चमा पुनरावेदन भइ रहेको भन्दै धरौटीमा थुना बाहिर निस्किएका थिए ।

स्थानीय केशश्वर चौधरीको मृत्युपछि मृत्तकका पत्नी सुखली थरुनी र निजका छोरा अमेरिका चौधरीको मिलोमत्तोमा सो अवैध कार्य भएको जनाउँदै यसका मुख्य योजनाकार मध्येका कोल्हवी नपा १ का खेट प्रसाद प्रसाई रहेको त्यसैबेलादेखि सचेत स्थानीयहरुले बताउदै आई रहेका छन् । सुखली थरुनीको भने, दुई वर्ष अघि निधन भइसकेको छ ।

यस सार्वजनिक जमिन कोल्हवी नगरको मुख्य क्षेत्र, व्यापारीक क्षेत्र, कार्यालय क्षेत्र भएकाले प्रतिधुर ५ लाखदेखि १०/१५ लाख मूल्य सम्म पर्ने गरेको स्थानीयहरु बताउँछन् । यसरी समान्य हिसावले पनि १०० करोड (एक सय करोड)भन्दा बढी मूल्य पर्ने यस सार्वजनिक जमिन विभिन्न प्रपञ्चमा हत्याउन भूमाफिया गिरोह निरन्तर सक्रिय छन् ।

यस सार्वजनिक जमिन व्यक्तिको नाउमा पुर्जा झिक्ने तीन जना भूमाफियालाई २०६७ फागुन ९ गते प्रहरीले नियन्त्रणमा लिई अनुसन्धान शुरु गरेको थियो । बारा कोल्हवीको हाट बजार क्षेत्रको सार्वजनिक एंव ऐलानी जमीनको पूर्जा बनाई बिक्री तथा भोगचलन गर्ने योजना बनाएका बारा कोहल्वीका हरिवंश प्रसाई, पारसनाथ चौधरी र अमेरिका चौधरीलाई पक्राउ गरि एक महिना जिल्ला प्रहरी कार्यालय बाराको थुनामा राखि त्यस बेला जनही २०/२० लाख धरौटी लिई छोडेका थिए ।

उक्त सार्वजनिक जमिन र सो जमीनमा रहेका पक्की, कच्ची घर टहरासमेतलाई स्थानीय हरिवंश प्रसाई र पारसनाथ चौधरीले किर्ते कागजात बनाई आफ्नो नाममा दर्ता गराएपछि कोल्हवीका अधिकांश स्थानीय सचेत गाउँलेहरु सार्वजनिक जमिन सार्वजनिक रुपमै कायम गर्न निरन्तर एकजुट हुँदै आइरहेका छन् ।

त्यसबेला सो जमिनको विषयमा उजुरीपछि अनुसन्धान गरी २०६७ फागुन ३ गते मालपोत ऐन २०३४ को दफा २४ (१) र (२) अनुसार उल्लेखित व्यक्तिहरुको नाउको श्रेस्ता बदर गरी नेपाल सरकारका नाममा श्रेस्ता कायम गरी सार्वजनिक जग्गा सार्वजनिक रुपमै मालपोत कार्यालय बाराले फर्काइएको थियो ।

स्थानीय विभिन्न राजनैतिक दलका प्रतिनिधि, समाजसेवी, बुद्धिजीवी, सचेत नागरिक, गाउँलेलगायत स्थानीयबासीहरु भेला भइ सार्वजनिक जमिन सार्वजनिक रुपमा नै कायम गर्न गराउन ११ सदस्यीय सर्वदलीय समिति गठन गरी सार्वजनिक जमिन सार्वजनिक हुन सक्रिय रहे । भूमाफियालाई कानुनी कारबाही गर्न लिखित माग गरेपछि आवश्यक अनुसन्धान गरी पुनः सार्वजनिक जमिन साविक अनुसारनै फर्काइएको तत्कालीन मालपोत कार्यालय बाराका प्रमुख युवराज भट्टराईले त्यस बेला बताएका थिए ।

गठित समितिले सार्वजनिक जग्गा खारेजी र भूमाफियाहरुलाई कारबाहीका लागि सम्बन्धित निकायमा निवेदन दर्ता गराएपछि जिल्ला प्रहरी कार्यालय बाराको आदेश अनुसार इलाका प्रहरी कार्यालय कोल्हवी बाराले अभियुक्त प्रसाई र चौधरीलाई कोहल्वीबाट त्यसै बेला नियन्त्रणमा लिएको थियो ।

भूमाफिया हरिवंश प्रसाई र पारसनाथ चौधरीको नाममा ७ दिने म्याद पुर्जी मालपोत कार्यालय बाराले काटेपछि सो पत्र बुझेपनि आरोपित भूमाफिया प्रसाई र चौधरी मालपोत कार्यालय तथा सम्बन्धित निकायहरुमा उपस्थित भएनन् ।

त्यस बेला फरार अवस्थामै मालपोत कार्यालयका शाखा अधिकृत्त सुमनप्रसाद चौधरी, मालपोत कार्यालय बारालाई विपक्षी बनाइ तत्कालिन पुनरावेदन अदालत हेटौँडामा निषेधाज्ञा युक्त परमादेश जारी गरेपछि मालपोत कार्यालय बाराको तर्फबाट प्रतिरक्षा समेत गरिदिन सम्बन्धित अदालतलाई लिखित पत्र बुझाउँदै बदर गरिएको मालपोत कार्यालय बाराले जनाउँदै सो सार्वजनिक जग्गा बदर गरी साविक अनुसारनै सार्वजनिक गरि दिएको थियो ।

लामो समय सम्म पनि सो सार्वजनिक जमिनको छिनोफाने नहुँदा त्यहा रहेका स्थानीय व्यापारीलगायत बसोवास गर्नेहरु मर्कामा पर्दै आइरहेका छन् ।